امروزه در کشورهای توسعه يافته و در حال توسعة دنيا صنايع مختلف که دارای ساز و کارها و سياست های مشابه می باشند، بصورت مجتمع و در کنار هم فعاليت مي کنند. شهرک های صنعتی مجتمع هايي هستند که در جهت سازماندهی به صنايع کوچک در نقاط مختلف دنيا ايجاد شده اند. سازمان صنايع كوچك و شهرك هاي صنعتي ايران نيز با توجه به قابليت های مطلوب کشور در ايجاد و توسعة صنايع کوچک و شهرك هاي صنعتي تاسيس و بنا نهاده شده است. يکي از بزرگترين مزاياي تمرکز صنايع علاوه بر سازمان جامع عمومی آن، کنترل آلاينده ها و کاهش زائدات ناشي از توليد مي باشد. با توجه به تعدد صنايع و تنوع آنها در شهرک های صنعتی، بديهی است که زائدات آنها نيز از تنوع و ناهمگونی خاصي برخوردار خواهند بود که کنترل آنها اعم از کنترل منبع آلودگی و يا ارائة روش های تصفيه و دفع آلاينده ها مستلزم شناخت روش های به روز دنياست.

سيستم لجن فعال با رشد چسبيده ثابت با دارا بودن خصوصيات طراحي ساده , هزينه كم عملياتي , قابليت شوك پذيري بالا و مشكلات كمتر در هنگام كار سبب مي شود تا اين سيستم ها بعنوان يك پيشنهاد خوب براي تصفيه انواع مختلف فاضلاب ها بخصوص فاضلاب هاي صنعتي و فاضلاب شهرك هاي صنعتي مطرح باشد. از ديگر ويژگي هاي مهم اين سيستم ميتوان به عدم وجود پديده هاي حجيم شدن و بالا آمدن لجن، كاهش حجم لجن توليدي، عدم نياز به لجن برگشتي، ته نشيني بسيار سريع لخته ها، پساب شفاف خروجي، راندمان بالاتر كاهش نيتروژن و فسفر فاضلاب، زمان ماند هيدروليكي كم , زمان ماند زياد براي لجن و مقاومت نسبي به شوك هاي آلي و هيدروليكي اشاره نمود. همچنين اين سيستم به عنوان راهكاري براي افزايش ظرفيت تصفيه خانه هاي لجن فعال بدون افزودن يا كمترين تغيير در حجم مخازن بخاطر افزودن بيومس ثابت در تصفيه خانه هاي فاضلاب رونق يافته است.

 

فرایندهای با رشد چسبیده

فرايندهايي هستند که در آنها از يک محيط واسطه جامد استفاده مي شود، به صورتي که بر روي اين محيط ميکروارگانيزم ها بصورت چسبيده و متصل به بستر)محيط( رشد مي يابند و با عبور جريان حاوي مواد آلاينده ، اين مواد جذب و تجزيه مي شوند. با عبور فاضلاب از کنار محيط واسط لايه هاي بيولوژيکي تشکيل شده ، مواد آلي توسط ميکروارگانيزم ها جذب و تثبيت مي گردد. انواع مختلفي از فرايند رشد چسبيده وجود دارد(مانند صافيهاي چکنده و ديسکهاي بيولوژيکي دوار )که هر کدام بسته به نوع بستر مصرفي و نوع جريان از هم متمايز مي گردند .

تئوری فرايند با رشد چسبيده

فاضلاب ورودي به راکتور زيستي اضافه مي گردد و ميکرو ارگانيزم ها بر روي زمينه بصورت متصل رشد مي کنند و مواد آلي محلول راحذف مي کنند. انواع ميکروارگانيزم هايي که رشد مي کنند. بستگي به خصوصيات فاضلاب و شرايط محيطي غالب در راکتور دارند. جهت جريان ممکن است رو به بالا و رو به پائين و يا بصورت افقي باشد و نوع زمينه مصرفي ممکن است شامل انواع بسيار زيادي باشد. زمينه ممکن است بصورت آکنده يا مستغرق باشد . براي حفظ جريان مد نظر ممکن است جريان خروجي به داخل راکتور برگشت داده شود . نکته مهم درباره نصب زمينه در SAGB سطح ويژه آن است که مهم تر از سطح ويژه صافيهاي چکنده و ديسکهاي بيولوژيکي دوار مي باشد.اين عامل نشان مي دهد که آنها زيست توده بيشتري را حمل مي کنند بنابر اين باعث کاهش HRT آنها مي شود. بيشتر SAGB ها بدون ، سيستم جداسازي جامدات و برگشت جريان کار مي کنند. در اين راکتورها HRT کمتر از حداقل SRT مورد نياز براي رشد ميکروبي به ازاي مواد غذايي حذف شده است با اين عمل رشد ميکروارگانيسم هاي معلق به حداقل خود مي رسد و رشد ميکروارگانيزم هاي متصل به حداکثر خود مي رسد . براي اين سيستمها، راهي براي حذف کنترل شده زيست توده با رشد چسبيده بايد وجود داشته باشد. راه ويژه مشخص شده با نوع سيستم تغيير مي کند. سيستم هاي SAGB ديگر از رشد معلق زيست توده و از رشد چسبيده استفاده مي کنند که به اين سيستمها، فرايندهاي با رشد ترکيبي معلق و چسبيده (CSAG) مي گويند.

بخش رشد معلق زيست توده با عبور جريان خروجي از بخشم جداسازي جامد مايع بدست مي آيد و در آنها زيست توده جداسازي شده و به سيستم برگشت داده مي شود. زيست توده اي که بر روي بستر ثابت رشد مي کند به صورت مرتب کنده شده و به زيست توده معلق مي پيوندد . زيست توده اضافي توليد شده از سيستم بصورت لجن حذف مي گردد. سيستم هاي ترکيبي با رشد معلق و چسبيده شامل يک راکتور بخش فعال با رشد چسبيده است . زيست توده معلق در زلال ساز ثانويه حذف مي گردد و به راکتور برگشت داده ميشود. زيست توده بر روي زمينه تجمع مي کند و باعث تشکيل زيست لايه مي شوند. همچنين زيست توده معلق براي حفظ مقدار مناسب در سيستم و حفظ مناسب بصورت مرتب حذف مي گردد .