تصفیه فاضلاب بهداشتی

تصفيه فاضلاب بهداشتی

زمانی كه آب مصرف می‌شود و مواد خارجی و آلاينده وارد آن می‌شود، كيفيت اوليه آب از بين رفته و ديگر قابل استفاده نیست، كه به آن فاضلاب گفته می‌شود. فاضلاب‌های بهداشتی حاصل مصرف روزانه آب جهت فعالیت‌های انسانی مختلف از جمله شستشو و استحمام و آشپزی و نيز نشتاب است. محتواي فاضلاب شامل 9/99 درصد آب و حدود 1/0 درصد ناخالصی و آلاینده‌های مختلف است. معمولاً مقدار فاضلابی را كه در طرح در نظر می‌گیرند معادل مقدار فاضلاب متوسط شبانه‌روز در مواقع غير بارندگی است. به‌طورکلی اين مقدار متوسط قراردادي است و اصولاً در ساعات مختلف شبانه‌روز اين مقدار كمتر يا بيشتر از مقدار متوسط خواهد بود. يكی از طرق مختلف تعيين مقدار متوسط فاضلاب در يک شبانه‌روز، تعيين آب مصرفي در شهر است. به‌طورکلی طبق توصيه كميته استاندارد فاضلاب سازمان برنامه تا زمانی كه اندازه‌گیری‌های واقعی از مقدار فاضلاب شهرهای مختلف در ايران عملی نشده است، رقم 150 ليتر به ازای هر نفر در روز را می‌توان در طرح‌های شبكه فاضلاب به کاربرد كه اين رقم نشتاب را هم شامل می‌شود.
آلاینده‌های موجود در فاضلاب شامل مواد معلق، مواد مغذی، فلزات سنگين، انواع شوينده و جامدات محلول و نيز مواد آلی قابل‌تجزیه بيولوژيكی و مواد آلی غير قابل ‌تجزیه بيولوژيكی هستند. اين مواد برای محیط‌ زیست بسيار خطرآفرین هستند و به همين دليل تخليه مستقيم فاضلاب‌ها به محیط‌ زیست قبل از تصفيه آن‌ها می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به طبيعت وارد نمايد كه با توجه به اين مسئله بايد فاضلاب‌های بهداشتی انسانی و ساير فاضلاب‌ها قبل از ورود به طبيعت تصفيه شوند. درجه تصفيه آن‌ها به نوع آلاینده‌ها و غلظت آن‌ها بستگی دارد.
تصفيه فاضلاب بهداشتی می‌تواند مواد آلی موجود در آن‌ها را تثبيت نموده و پسابی را توليد نمايد كه قابليت تخليه به محیط‌ زیست را داشته باشد و نيز قابليت استفاده مجدد از پساب تصفیه‌شده را ايجاد می‌نماید. كيفيت فاضلاب خروجی از تصفیه‌خانه بايد مطابق استانداردهای ملی سازمان حفاظت محیط ‌زیست كشور باشد.
با توجه به ماهيت فاضلاب مشخص می‌شود كه بايد به چه طريقی عمل تصفيه را انجام داد. كه برای تعيين ماهيت فاضلاب آزمایش‌های متفاوتی وجود دارد كه عبارت‌اند از:
- آزمايش فيزيكی
- آزمايش شيميايی
- آزمايش زيستی
به‌طورکلی به مجموع تمام آزمایش‌های معمول در فاضلاب، آزمايش تحليلی فاضلاب گفته می‌شود.

1.آزمایش‌های فيزيكی:

اين آزمایش‌ها براي تعيين درجه حرارت، رنگ، بو، تيرگي و كدورت فاضلاب استفاده می‌شود. اطلاع از درجه حرارت فاضلاب، براي تشخيص ميزان بازده عمليات واحدها اهميت دارد. رنگ فاضلاب در تشخيص ظاهري و فوري آن كمك می‌کند. به‌گونه‌ای كه فاضلاب تازه به رنگ خاكستري است. رنگ‌های تيره و سياه نشانه كهنگي فاضلاب بوده که همراه با بوي تعفن است. بوي فاضلاب نيز نشانه كهنگي فاضلاب است. فاضلاب هرچه کهنه‌تر باشد، رنگش تیره‌تر و بويش متعفن‌تر خواهد بود.

2. آزمایش‌های شيميايی:

اين آزمایش‌ها ميزان اسيدی يا بازی بودن فاضلاب، مواد متشكله، اكسيژن محلول و شدت آلودگی را نشان می‌دهد كه آزمون‌های شيميايی شامل DO ،BOD ،COD ،TSS ،TDS ،pH و CL2 است.

3. آزمایش‌های زيستی:

انواع موجودات زنده در فاضلاب وجود دارد كه اين موجودات زنده ممكن است مفيد يا مضر باشند. باکتری‌های مضر موجود در فاضلاب، درصورتی‌که توسط عمل ضدعفونی از بين نروند، سبب آلودگی منابع طبيعي آب می‌شود و در صورت آشاميدن موجب بروز امراض مختلفی مانند اسهال خونی می‌شوند. عدم وجود باکتری‌ها نشان از وجود پساب صنعتی در فاضلاب شهری به مقدار زياد است.

تصفيه فاضلاب‌های بهداشتی به ‌طورکلی به سه دسته تقسيم می‌شود:

- تصفيه فيزيكی
- تصفيه شيميايی
- تصفيه بيولوژيكی

1. تصفیه فیزیکی:

تصفيه فاضلاب به روش فيزيكی شامل موارد زير است:
- آشغال‌گیری
- دانه‌گيری
- ته‌نشینی
- فيلتراسيون

2. تصفیه شيميايی:

تصفيه فاضلاب به روش شيميايی شامل موارد زير است:
- انعقاد
- لخته‌سازی
- ترسیب

3. تصفیه بيولوژيكی:

تصفيه فاضلاب به روش بيولوژيكی شامل موارد زير است:
- تصفيه به روش هوازی
- تصفيه به روش بی‌هوازی
- تصفيه به روش اختياری (هوازی- بی‌هوازی)

3.1. تصفيه به روش هوازی